Χρόνια τώρα μιλούμε για την παγκοσμιοποίηση και προσπαθούμε να κατανοήσουμε ποιοι είναι αυτοί που την κυβερνούν και την καθοδηγούν. Η αλήθεια τελικά είναι ότι η παγκοσμιοποιημένη κοινωνία δεν έχει μια σαφή καθοδήγηση από συγκεκριμένες ομάδες. Κλασσικό παράδειγμα η Αίγυπτος.
Για να καταλάβει κανείς τι σημαίνει διεθνοποιημένο περιβάλλον μπορεί να δει τα γεγονότα στην Αίγυπτο. Ανέβηκε το ψωμί στην Τυνησία και κοντεύει να καεί ο Νείλος. Ένα απλό δηλαδή γεγονός σε μια πόλη του Μαγκρέμπ που όμως επηρεάζει τη ζωή της πλειοψηφίας των απλών ανθρώπων που ζει κάτω από τα όρια της φτώχιας γίνεται αφορμή κι ένα καθεστώς που επί 30 χρόνια έχει επιβάλει μια ιδιότυπη μορφή δημοκρατίας που είναι περισσότερο στυγνή δικτατορία, φοβίζει την κοινωνία με την προοπτική ανάπτυξης του μουσουλμανικού φονταμενταλισμού η οποία εκ των πραγμάτων επιβάλει και σκληρά αστυνομικά μέτρα για ν' αντιμετωπιστεί, παράλληλα οι κυβερνήσεις αυτές εξυπηρετούν τα συμφέροντα των πολυεθνικών από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσα από την κυβερνητική υποστήριξη των εταιριών από τις χώρες προέλευσης και την ανοχή αλλά και ευνοϊκή μεταχείριση στις χώρες δραστηριοποίησης.
Η δημοκρατίας στις χώρες τις Βόρειες Αφρικής (Μαγκρέμπ) είναι ένα ζητούμενο. Οι περισσότερες χώρες ζουν με την ξεθωριασμένη θεώρηση της εθνικής ανάτασης των χρόνων μετά την αποχώρηση των αποικιακών δυνάμεων της Ευρώπης της δεκαετίας του 1950 και της προσπάθειας εθνικοποίησης της περιουσίας που εκμεταλλεύονταν μέχρι εκείνη τη στιγμή οι εταιρίες και οι αποικιοκράτες από κράτη όπως η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία. Από το 1952 και το εθνικό κίνημα του Νάσερ στην Αίγυπτο μέχρι την ανεξαρτησία της Αλγερίας το 1962 από τη Γαλλία αλλά και η ουσιαστική απεξάρτηση της Τυνησίας και του Μαρόκο από τον έλεγχο των ξένων δυνάμεων. Οι δημοκρατίες τόσο των χωρών της βορειοδυτικής Αφρικής αλλά και τις αραβικές χώρες της Μέσης Ανατολής παρά το γεγονός ότι ξεκίνησαν την πορείας του με στόχο την βελτίωση των συνθηκών ζωής όλων των πολιτών του, κατέληξαν σε κυβερνήσεις προσωποπαγείς, με εμφανείς περιπτώσεις οικογενειοκρατίας όπως συνέβη στη μετάβαση της εξουσίας στη Συρία, στηριγμένες σ' ένα στείρο κήρυγμα κατά του κράτους του Ισραήλ, χωρίς παράλληλα να στηρίζουν ουσιαστικά το Παλαιστινιακό ζήτημα, κρατώντας κλεισμένους σε στρατόπεδα προσφύγων χιλιάδες παλαιστινίων και χρησιμοποιόντα;ς τους σαν ασπίδα ενάντια στο Ισραήλ και για εκφοβισμό των ίδιων των πολιτών τους. Παράλληλα με την πολιτική για το ζήτημα της Παλαιστίνης, από τη δεκαετία του 1980 και ειδικότερα μετά τη δολοφονία του Ανουάρ ελ Σαντάτ στην Αίγυπτο από φανατικούς ισλαμιστές αλλά και την άνοδο στην εξουσία του Αγιατολάχ Αλί Χομεϊνί στο Ιράν, ξεκίνησε ένα κίνημα ενάντια σε οργανωμένες δυνάμεις με πολιτική ιδεολογία στην επιβολή του Ισλάμ. Το διαρκές δίλημμα ανάμεσα σε δημοκρατία ή ισλαμικές κυβερνήσεις ουσιαστικά κατάφερε να αποπροσανατολίσει τον περισσότερο κόσμο από τα πρόβλημα της φτώχειας αλλά της σαθρής οικονομικής κατάστασης που επικρατούσε στα κράτη εξαιτίας των φαινομένων διαφθοράς από τις μακρόχρονε πολιτικές εξουσίες.
Τα προβλήματα ξεκίνησαν ήδη από την εποχή της δεύτερης ιντιφάντα στην Παλαιστίνη το 2001 όπου φάνηκε καθαρά η αδυναμία των κυβερνήσεων να σταθούν στο πλευρό των αδερφών παλαιστινίων αλλά και την επιθετική πολιτική που έδειξαν οι ΗΠΑ στον αραβικό κόσμο περισσότερο αλλά και των μουσουλμάνων ειδικότερα. Οι εξελίξεις δε που επήλθαν μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 τόσο με το χαρακτηρισμό Συρίας και Ιράν στον άξονα του κακού αλλά και οι επιθέσεις εναντίον των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν και ο πόλεμος στο Ιράκ, επέτεινε το μίσος προς τις ΗΠΑ από τη μια αλλά και των Αραβικών κυβερνήσεων από την άλλη, οι οποίες συναινούσαν στην πολιτική της κυβέρνησης Bush. Αυτό που όλοι εδώ και καιρό έλεγαν ήταν μια ερώτηση που έδειχνε βεβαιότητα, ποια θα είναι η αφορμή για μια αλλαγή που θα κινητοποιήσει τους πολίτες ενάντια στα καθεστώτα των χωρών της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Στο φύλλο Νοεμβρίου 2010 της Le monde diplomatique (680 σελ. 8) τίθεται το ερώτημα ξεκάθαρα πια για την νομιμοποίηση της εξουσίας Μουμπάρακ στην Αίγυπτο. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι η αφορμή ξεκίνησε από την Τυνησία. Στην Τυνησία Υπάρχει πολυκομματισμός, ωστόσο κυρίαρχο κόμμα ήταν ο Δημοκρατικός Συνταγματικός Συναγερμός (RCD) του προέδρου Μπεν Αλί. Το καθεστώς Μπεν Αλί είχε όλα τα χαρακτηριστικά που περιγράφηκαν παραπάνω για την εξουσία στα κράτη αυτά. Διαφθορά, μακροχρόνια εξουσία βασισμένη σε αστυνομικά μέτρα και ακραίες μεθόδους καταστολής, φοβία προς το πολιτικό Ισλάμ, και φυσικά οικονομικά προβλήματα για τη μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου που ζει κάτω από τα όρια της φτώχιας. Το έναυσμα δόθηκε ς μετά την αυτοπυρπόληση ενός πτυχιούχου πλανόδιου πωλητή σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την κατάσχεση του καροτσιού και των εμπορευμάτων του από τις αρχές.
Στην κηδεία του νεαρού μικροπωλητή συμμετείχαν περισσότεροι από 5.000 άνθρωποι που στη συνέχεια πραγματοποίησαν την πρώτη διαδήλωση. Λίγες μέρες μετά ακόμα ένας νεαρός αυτοκτόνησε πέφτοντας σε καλώδια υψηλής τάσης, θέλοντας και αυτός να διαμαρτυρηθεί για την ανεργία και το υψηλό κόστος ζωής στη χώρα. Οι διαδοχικές αυτοκτονίες πυροδότησαν μεγάλες διαδηλώσεις στην πρωτεύουσα, αλλά και σε μικρότερες πόλεις της χώρας. Οι διαδηλώσεις οδήγησαν σε ένα εκτεταμένο κίνημα διαμαρτυρίας. Είναι ενδεικτικό ότι Τυνήσιοι χάκερς κατάφεραν να διεισδύσουν σε πολλές ιστοσελίδες δημοσίων υπηρεσιών αναρτώντας συνθήματα κατά της κυβέρνησης.
Κι ενώ πολλοί ήθελαν να πιστεύουν ότι η κατάσταση θα σταματούσε εκεί συνέβη αυτό που ήταν λογικό και συμβαίνει σε όλες τις έκρυθμες καταστάσεις, ένα ντόμινο που η κορύφωσή του ήταν η Αίγυπτος. Ο λόγος είναι προφανής· Η Αίγυπτος είναι ένα κράτος κομβικό στην περιοχή. Η διώρυγα του Σουέζ, τα κοιτάσματα πετρελαίου, η αγροτική παραγωγή από τα νερά του Νείλου, κέντρο του πολιτισμού για τον Αραβικό κόσμο, κύριος σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών και σύνδεσμος τους με τον Αραβικό κόσμο και μοναδικός συνομιλητής του Ισραήλ από τα Αραβικά κράτη. Εξάλλου είναι το μοναδικό μέρος που αν και παράνομη οργάνωση η πολιτική κίνηση του Ισλάμ "Αδελφοί Μουσουλμάνοι" ασκούσε αντιπολίτευση και ήταν σχετικά οργανωμένο κομματικό σύστημα για να κινήσει διαδικασίες, εκτός αυτού υπήρχε μια αστική τάξη ικανή να κινητοποιηθεί αφού και παιδεία διαθέτει αλλά και επαφές με ομάδες και οργανώσεις στην Ευρώπη, την Αμερική αλλά και τον υπόλοιπο αραβικό κόσμο.
Η κυβέρνηση της Αιγύπτου και η κυβέρνηση Μουμπάρακ ήρθε στην εξουσία Μετά τη δολοφονία του προκατόχου του, προέδρου Ανουάρ ελ Σαντάτ, στις 14 Οκτωβρίου 1981, κι ο ίδιος ο Μουμπάρακ έγινε ο 4ος Πρόεδρος της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου, και πρόεδρος του Εθνικού Δημοκρατικού Κόμματος της Αιγύπτου (NDP). Επανεξελέγη στις εκλογές του 1987, 1993, 1999 και 2005. Πολλοί τον χαρακτήρισαν ως το Φαραώ του 21ου αιώνα ο οποίος κατάφερε να συνεχίσει την πολιτική του προέδρου Σαντάτ στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων, ενώ περιόρισε το ρόλο των φονταμενταλιστών μουσουλμάνων. Ατυχώς διατήρησε και αύξηση την πολιτική κοινωνικών ανισοτήτων και επεκτάθηκαν τα ήδη πολλά φαινόμενα διαφθοράς που αύξαναν τις κοινωνικές δυσκολίες στην Αιγυπτιακή κοινωνία.
Που οδηγείται σήμερα η κατάσταση κανείς δεν είναι σε θέση να το προσδιορίσει με ακρίβεια, μόνο βέβαιο είναι ότι ο κόσμος της Μέσης Ανατολής και των χωρών της Βόρειας Αφρικής έως το Μαγκρέμπ δεν θα είναι ο ίδιος. Ο κόσμος έχει την ανάγκη για άμεση δημοκρατία, όχι όμως όπως την οραματίζονται στη δύση αλλά όπως την αναμένει και ελπίζει ο αραβικός λαός. Η δημοκρατία να γίνει με βάση τις προϋποθέσεις και τις ανάγκες των λαών που την επιζητούν και όχι σύμφωνα με την αντίληψη θεωριών που μπορεί να καταλάβει και να εφαρμόσει μια δυτικού τύπου κοινωνία. Αν προσπαθήσουν οι δυτικές κοινωνίες να επιβάλουν κάτι άλλο από αυτό που ζητούν οι λαοί εκεί, θα δημιουργηθούν περισσότερες εντάσεις αδικίες και θα βυθιστεί περισσότερο στο χάος η περιοχή.
Γεώργιος Ι. Τσικαλάκης
Αναρτήσεις
