Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου 2008

Ιστορία του Τοπλού μέρος Δ’

Οι λεηλασίες κατά την επανάσταση του 1866, η λεηλασία της μονής και η διασκόρπιση των μοναχών της.


Για άλλη μια φορά η μονή στην επανάσταση του 1866 δεν έμεινε αλώβητη. Από μίσος και φανατισμό οι τούρκοι κατέδωσαν στην τουρκική κυβέρνηση ότι η μονή ήταν κέντρο επαναστατικών πράξεων, ο ηγούμενος Μελέτιος Μιχελάκης και πολλοί από τους καλογήρους από τους πρώτους των επαναστατών. Η κυβέρνηση αμέσως έστειλε πλοίο κοντά στον κόλπο του Παλαικάστρου. Ο ηγούμενος Μελέτιος κατάφερε να διαφύγει στην Κάσο, πολλοί δε άλλοι των μοναχών διέφυγαν στη νήσο Σύμη. Κάποιοι όμως δεν κατάφεραν να διαφύγουν και ήταν οι Νεόφυτος Χ. Μικρού ιερομόναχος από το χωριό μετόχια Πισκοκεφάλου, ο μοναχός Παρθένιος Σφακιανάκης από το Καρύδι, ο μοναχός Ζαχαρίας Καραβιτάκης από την Αγία Φωτιά, και ο Μιχαήλ Οικονομάκης υπηρέτης της μονής από τις Χοχλακιές, συνελήφθησαν από τους τούρκους μεταφέρθηκαν στο πλοίο και μετά από πολλά βασανιστήρια ομολόγησαν για τον τόπο που ήταν τα πολεμοφόδια και για το ρόλο του μοναστηριού στην επανάσταση. Μετά από λίγο καιρό συνελήφθη και ο ιεροδιάκονος του επισκόπου Ιεροσητείας Νεόφυτος, μετά από λεγόμενη προδοσία. Όλοι μαζί οδηγήθηκαν με το πλοίο στη Σούδα, καθ’ οδών οι τούρκοι συνέχισαν τα βασανιστήρια και φτάνοντας στη Σούδα τους οδήγησαν στη φυλακή όπου μετά από εξάμηνο πήραν αμνηστία.
Από την επανάσταση του 1866 και την περιπέτεια που πέρασε η μονή η μονή δεν πέρασε άλλες περιπέτειες μέχρι την απελευθέρωση. Οι μοναχοί με το τέλος της επανάστασης επέστρεψαν στη μονή και η μονή με τον καιρό βρήκε ξανά τον κανονικό της ρυθμό. Η επόμενη καταστροφή που συνέβη στη μονή ήταν το 1944 κατά περίοδο της γερμανικής κατοχής το οποίο θα αναφέρουμε στη συνέχεια.

Η λειτουργία σχολείου στη μονή.


Από τις μαρτυρίες ανθρώπων που πρόλαβαν τα χρόνια της τουρκικής δουλείας έχουμε την αρχική μαρτυρία ότι η σχολή λειτουργούσε σαν σχολείο. Είναι χαρακτηρι-στική η μαρτυρία και ομολογία που έδιναν οι ψάλτες και οι αναγνώστες τα χρόνια μετά την απελευθέρωση αλλά και πολύ μετά ότι τα λίγα γράμματα και ψαλτικά που ήξεραν τα είχαν μάθη στη μονή.
Είναι αλήθεια ότι η μονή ήταν το μοναδικό σχολείο που υπήρχε στην περιοχή για πολλά χρόνια και ένα από τα σημαντικότερα έργα των μοναχών ήταν να διδάξουν στο ταλαίπωρο γένος τα λίγα γράμματα λόγο του απαγορευμένου ύπαρξης σχολείων στην Κρήτη μέχρι τη σύμβαση της Χαλέπας το 1878 και την δυνατότητα των χριστιανόπαιδων να μαθαίνουν την πατρώα γλώσσα.
Το γεγονός ύπαρξης σχολείου μαρτυρεί και ο άγγλος ναύαρχος Τ.Α.Β. SPRATT ο οποίος πέρασε από τη μονή το 1850 και μιλώντας για το θέμα αναφέρει την ύπαρξη μικρού σχολείου με περίπου 30 μαθητές. Η μέθοδος πρέπει να ήταν αλληλοδιδακτική και την που ευθύνη είχε κάποιος μοναχός που έδιδε στους μεγαλύτερους οδηγίες τόσο για το τι μάθαιναν οι ίδιοι όσο και για το τι θα διδάξουν στους μικρότερους για τους οποίους ήταν υπεύθυνοι.
Ήταν ένας τρόπος για να μπορέσει το γένος ν’ αντέξει στο ρεύμα της αμάθειας και της ισοπέδωσης που επιχειρούσε ο κατακτητής για ν’ αφανίσει το έθνος.


Νεότερες διώξεις


Την περίοδο της γερμανικής κατοχής η μονή θα θυμηθεί ξανά τις παλαιές διώξεις αν και αυτή τη φορά οι διώχτες δεν θα είναι αλλόπιστοι αλλά χριστιανοί αδελφοί. Οι γερμανικές δυνάμεις του ναζισμού μετά την αποχώρηση των Ιταλών από τον πόλεμο καταλαμβάνουν και τυπικά όλη την Κρήτη. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι από την ανατολική Κρήτη για αρκετό χρονικό διάστημα υπάρχει σύνδεσμος πληροφοριών των συμμαχικών δυνάμεων προς τη μέση ανατολή και οι Ναζί προσπαθούν να ανακαλύψουν το μέρος από το οποίο φεύγουν οι πληροφορίες.
Όσα δεν κατάφεραν οι δυνάμεις κατοχής όλη την περίοδο του πολέμου κατάφερε μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα ο σύγχρονος Εφιάλτης και προτιμώντας το μικρό και κέρδος προσωπικό κέρδος προδίδοντας ότι στη μονή υπάρχει ασύρματος όπου μεταδίδονται πληροφορίες και σύνδεσμος με τις συμμαχικές δυνάμεις.
Η αρχική έρευνα της γκεστάπο δεν επέφερε αποτελέσματα για το λόγο ότι ο ασύρματος βρισκόταν σε περιοχή έξω από τη μονή, όμως μετά από δεύτερη έρευνα ανακάλυψαν ίχνη από υγρά που χρησιμοποιούσαν οι ασύρματοι της εποχής εξουδετερώ-νοντας τον και μαζί του σημαντικό μέρος της αντίστασης στην Κρήτη.
Οι Γερμανοί συνέλαβαν τον ηγούμενο Γεννάδιο Συλιγνάκη και δύο μοναχούς αλλά και 20 λαϊκών, τους οποίους οδήγησαν στις φυλακές Αγιάς στα Χανιά. Μερικές μέρες αργότερα μετά από απόφαση του στρατιωτικού δικαστηρίου εκτέλεσαν τον ηγούμενο και έναν πατέρα της μονής και απέλασαν άλλο ένα λόγο διανοητικών όπως δικαιολογήθηκε προβλημάτων. Παρά τις προσπάθειες που κατέβαλε η υπεράσπιση του δικηγόρου Κ. Μητσοτάκη για μεταβολή της ποινής από θανατική σε ισόβια όπως ενημερώνει, με επιστολή του στις 21 Μαίου 1944 ο επίσκοπος Κυδωνίας Νικηφόρος τον επίσκοπο Ιεράς και Σητείας Φιλόθεο Α’ το αίτημα απερρίφθη και πραγματοποιήθηκε η εκτέλεση.

Τα όρια της μονής κατά τον κώδικα της μοναστηριακής Λασιθίου.


Στις 24 Ιουνίου 1925 έγινε εφαρμογή του νόμου 3345 περί εφεδρικού ταμείου στην Κρήτη και κυρίως στον καταστατικό χάρτη της εκκλησίας Κρήτης ο οποίος τοποθετούσε τα όρια της μονής Τοπλού.
Η επικύρωσή του έγινε από το γραφείο της μοναστηριακής επιτροπής Λασιθίου στη Νεάπολη στις 19 Δεκεμβρίου 1928 και πηγή της απόφασης ήταν ακριβές αντίγραφο από κώδικα της μονής.
Τα όρια της μονής είναι από το ακρωτήριο του Κάβο σίδερου μέχρι τα όρια του χωριού Παλαίκαστρο και την περιοχή του Ανάλουκα προς την πόλη της Σητείας. Η ανάλυση των ορίων είναι κυριολεκτικά αναλυτικότατη και σε πολλά σημεία μπορεί να δει κανείς ότι ο συντάκτης ήταν πολύ καλός γνώστης της περιοχής.
Γενικά μπορούμε να δούμε ότι ο κώδικας δίνει ακριβή πληροφορίες για τα όρια της μονής.

ΤΕΛΟΣ


Γ.Τ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Lasithi Blogs
GreekBloggers.com
Powered By Blogger