Η ΦΥΣΗ ΚΑΙ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ

Αφορμή για αυτό το άρθρο αποτέλεσε η καταγγελία του φιλοζωικού συλλόγου Σητείας την οποία διαβάσαμε στον τοπικό Τύπο του νομού Λασιθίου για το αποτρόπαιο θέαμα των πέντε κρεμασμένων σκυλιών στην περιοχή του Τρυπητού Σητείας.
Για τους αρχαίους προγόνους μας η Φύση ήταν σεβάσμια Θεά, γενέτειρα των πάντων (πότνια παμμήτωρ) κοινή σε όλους , μετέχουσα σε όλα (κοινή πάντεσσιν) θαλερή και καρποφόρα (ευάνθεια και πολύσπορος) πανδώτρια και πανθρέφτρα αιώνια ζωή και αθάνατη πρόνοια.
Έλληνες και φύση αποτελούσαν ενιαίο σύνολο. Από τη φύση έπαιρναν την τροφή τους, τα δομικά υλικά για τα σπίτια τους, με αγριολούλουδα στόλιζαν βωμούς και αγάλματα (ιοστέφανος Αφροδίτη) Με προσφορά λουλουδιών εξέφραζαν τον έρωτά τους στο αντίθετο φύλο και τόσα άλλα δώρα. Οι αρχαίοι πίστευαν ότι τα δώρα της φύσης υπερείχαν εκείνων που αποκτούσε ο άνθρωπος με τη διδασκαλία και τη μάθηση.
Η φύση προμήθευε τα φαρμακευτικά φυτά, στα οποία βασιζόταν η ιατρική. Διαμόρφωνε τους κατοίκους της ευλογημένης χώρας μας και συνέβαλε στον πολιτισμό μας. Η φυσική ομορφιά επηρέασε τον ποιητή, τον αρχιτέκτονα, το γλύπτη, το ζωγράφο. Ας θυμηθούμε τον Παρθενώνα, την Αφροδίτη της Μήλου, τις τοιχογραφίες της Θήρας και της Κρήτης. Ένα αγκάθι ενέπνευσε τον καλλιτέχνη για να δημιουργήσει τον κορινθιακό ρυθμό.
Στη φύση η ψυχή και το σώμα του Έλληνα άγγιζε την ευτυχία και ο ανταγωνισμός του με αυτήν υπήρξε ήπιος. Ο εμπρησμός του δάσους και η υλοτόμηση της ελιάς επέσυραν ποινές εξορίας και δήμευση περιουσίας και σε ακραίες περιπτώσεις την ποινή του θανάτου ( Δημοσθένη «προς Μακάρατον», Λυσία « περί του σηκού απολογία»). Όποιος άφηνε απορρίμματα του σπιτιού του κοντά σε δρόμο καταδικαζόταν σε χρηματική ποινή ( ψήφισμα του δήμου Παρίων). Απαγορευόταν , επίσης, ο καθαρισμός και η επεξεργασία των δερμάτων μέσα στα ποτάμια , καθώς και κάθε κατασκευή που δυσκόλευε την ομαλή ροή του νερού ( ψήφισμα δήμου Αθηναίων). Οι δραστηριότητες που «ρύπαιναν» με καπνό ή θόρυβο ( σιδηρουργοί ή κοσμηματοποιοί) υποχρεώνονταν να έχουν τις εγκαταστάσεις τους μακριά από τις πόλεις. Οι αρχιτεκτονικές κατασκευές, τα θέατρα , τα λιμάνια και κάθε κτηριακή κατασκευή δεν ήταν μόνο φτιαγμένη στα ανθρώπινα μέτρα , με καλαισθησία αλλά και σε πλήρη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον.
Εκτός από τη χλωρίδα προστατευόταν και η πανίδα του τόπου. Το βόδι που όργωνε ή έσερνε άμαξα ήταν και αυτό γεωργός και κοινωνός του ανθρώπου στον κάματο και για αυτό απαγορευόταν η θανάτωσή του (Αιλιανός). Υπήρχε αυστηρή ρητή απαγόρευση για βασανισμό ζώων. Σε επιγραφή της Ελευσίνας αναγράφεται « ζώα μή σίνεσθαι». Ο Πλάτων απευθυνόμενος στους νέους (Νόμοι) τους προέτρεπε να μην κυνηγούν τη νύχτα, χρησιμοποιώντας δίκτυα και παγίδες, ούτε σε καλλιεργημένη ιερή περιοχή. Επίσης, ο ψαράς απαγορευόταν να ψαρεύει σε λιμάνια, ιερά ποτάμια, ιερές λίμνες και να μη θολώνει τα νερά με επιβλαβείς ουσίες για καλύτερη ψαριά. Η δε μετά μανίας θήρα των πτηνών πίστευαν ότι δεν άρμοζε σε ελεύθερους ανθρώπους.
Απόστολος Τζίφας,
εκπαιδευτικός